Листериоз дегеніміз не – Листериоз (инфекция) — Уикипедия
Акимат Щербактинского района :: Листериоз дегеніміз не?
Бұл аурудың қоздырғышы — Listeria monocytogenes — жануарларға жұғатын ауру. Олар, өз кезегінде, сыртқы физикалық көріністер арқылы (қан, зәр) адамға жұқтыруы мүмкін. Бұл малға қарайтын адамдарға, сондай-ақ жұқпалы жұптарға жақын және тыныс алатын адамдарға да қатысты. Сонымен қатар, ластанған тамақ өнімдерінен (ет, құс, балық, сүт өнімдері) жұқтыру қаупі бар. Жүктілік кезінде листериоз ұрықтың қатерлі сипатына ие. Бактериялар ұрықтың өзі де, амниозды сұйықтық, плацента да жұқтыруы мүмкін.
Листериоздың симптоматикасы жеңіл және жиі суық ауру (ЖРВЖ) ретінде көрінеді. Бас ауруы, денедегі әлсіздік, сүйектерді «қақсауы», температура сәл көтеріледі, асқазан-ішек жолдарының бұзылуы болады. Осындай симптомдармен ЖРВИ емес, нақты листериозды бөлу қиын. Жүктілік кезінде листериоздың белгілері бірдей көрінеді, көріністің ешқандай ерекшелігі жоқ. Жүкті әйел, оның ЖРВИ белгілерімен ұқсастығына байланысты листериозбен жұқтырғанына күмәнданбауы мүмкін.
Негізгі профилактикалық іс-шаралар санитарлық-гигиеналық шараларға бағытталуы керек. Бұл әсіресе қала сыртында, ауылдарда, үй жануарлары бар немесе мал шаруашылығында үлкен жұмыс істейтін адамдар.
Бұдан басқа, жануарлардан алынатын өнімдермен айналысатын кәсiпорындарда барлық санитарлық-гигиеналық және ветеринарлық-санитариялық шаралар қамтамасыз етiлуi тиiс. Сонымен қатар, осындай өндірістердің қызметкерлері өндірістің, дайын өнімнің және шикізаттың сақтау жағдайларын мұқият қадағалап отыруы керек.
Сақтық шаралары:
-жемістер мен көкөністерді мұқият жуыңыз;
-тоңазытқыштан тағамды жылыту жақсылап жылыту;
-ет, құс, балықты дұрыстап пісіру;
-ет, сүттен жасалған өңдеуден өткізу;
-тоңазытқыштың және мұздатқыштың темпаратурасын бақылау;
-ұзақ уақыт бойы ыдыстарды жууға арналған бір майлықты қолданбаңыз;
-дүкеннің емес, үйде дайындалған тамақтарға артықшылық беріңіз.
Егер сіз барлық сақтық шараларын орындап жүрсеңіз, онда сіз не жеп, қандай өнімді пайдаланғаныңызды мұқият қадағалаңыз, сондай-ақ балаңызды үйретсеңіз, сонда листериоз белгілерінінен аулақ боласыз.Өзіңізге және отбасыңызға қамқор болыңыз, сақтық шараларын сақтаңыз.
Шарбақты аудандық қоғамдық денсаулық сақтау басқармасының жетекші маманы Гарбуз Н.А.
sharbakty.gov.kz
ЛЕПТОСПИРОЗ, ЛИСТЕРИОЗ, НЕКРОБАКТЕРИОЗ
Обратная связь
ПОЗНАВАТЕЛЬНОЕ
Сила воли ведет к действию, а позитивные действия формируют позитивное отношение
Как определить диапазон голоса — ваш вокал
Как цель узнает о ваших желаниях прежде, чем вы начнете действовать. Как компании прогнозируют привычки и манипулируют ими
Целительная привычка
Как самому избавиться от обидчивости
Противоречивые взгляды на качества, присущие мужчинам
Тренинг уверенности в себе
Вкуснейший «Салат из свеклы с чесноком»
Натюрморт и его изобразительные возможности
Применение, как принимать мумие? Мумие для волос, лица, при переломах, при кровотечении и т.д.
Как научиться брать на себя ответственность
Зачем нужны границы в отношениях с детьми?
Световозвращающие элементы на детской одежде
Как победить свой возраст? Восемь уникальных способов, которые помогут достичь долголетия
Как слышать голос Бога
Классификация ожирения по ИМТ (ВОЗ)
Глава 3. Завет мужчины с женщиной
Оси и плоскости тела человека — Тело человека состоит из определенных топографических частей и участков, в которых расположены органы, мышцы, сосуды, нервы и т.д.
Отёска стен и прирубка косяков — Когда на доме не достаёт окон и дверей, красивое высокое крыльцо ещё только в воображении, приходится подниматься с улицы в дом по трапу.
Дифференциальные уравнения второго порядка (модель рынка с прогнозируемыми ценами) — В простых моделях рынка спрос и предложение обычно полагают зависящими только от текущей цены на товар.
Лептоспироз(Leptospirosis) – табиғи ошақты, дене қызуының көтерілуі, несепте қан мен гемоглобин болуы, кілегейлі қабыкқтар мен терінің сарғайып, өліеттенуі, ішек-қарынның қимылы нашарлап, буаз малдын іш тастауы, төлді шалажансар тууы арқылы ерекшеленетін зооантропонозды ауру.
Ауруды адамда ең алғаш рет өзінше жеке ауру екенін Германияда Weil /1886/, ал ресейде Н.П. Васильев сипаттады. Қоздырушысын 1914 жылы жапондықтар ашты /Inado мен Ido/ және 1916 жылы осы елдің ғалымдары /Мапі, Idо, Нoki/ адамға егетін вакцина жасап шығарды. Иттерде Штудгарт ауру деп аталды.Жалпы бұл ауру жер шарының барлық елдрінде кездеседі, әсіресе оңтүстік аймақтарда жиі ұшырасады. Қазақстан бұл ауру бойынша бірінші ондықта тұр, және барлық облыстарда кездеседі.
Қоздырушысы Spirochetalis (спирохет) тұкымдастығының Leptospira туыстастығына жатады /Lepto — нәзік, spira – иір, спираль/.
Бұл екі түрден тұрады, паразитарлық – L.Interogans және сапрофиттік — L.Biflexa. Негізгі жиі кездесетін /қазақстандағы/ лептоспиралар төмендегідей: L.grippotiposa, L.pomona, L.Tarassovi, L.Hebdomanis, L.Ichterohcemmorrhagia, L.Kasahstaniка.
Бұл аурумен барлық ауыл шаруашылық малдары мен қоса көптеген жабайы жануарлар ит, мысық, әртүрлі кемірушілер, соның ішінде құстар да ауырады. Табиғи жағдайда лелтоспирозбен шошқа және сиыр жиі ауырады. Ит пен салыстырғанда мысық анағұрлым төзімді, күзен де сирек ауырады, үй және жабайы кұстар төзімді келеді. Лептоспирозбен адам да ауырады. Бірақ адам бұл ауруға бейім болғанмен, оның қоздырушысын ары қарай тарата алмайды яғни «биологиялық тұйықтық» болып есептеледі де, індеттенуде оншама маңызы болмайды.
Зардапты лептоспиралардың бастауы мен қоймасы-ауылшаруашылық және жабайы /әсіресе кеміруші/ жануарлар. Олардын денесінен ауру қоздырушысы сыртқы ортаға несеп, нәжіс, сүтпен, танау мен жыныс мүшелерінен аққан сора, шәует арқылы шығады.
Ауру негізінен алиментарлық жолмен жұады. Сиыр мен қойда, әсіресе шошқада лептоспироз жатыр ішінде де жұғады. Сонымен қатар жарақаттанған тері /сызат, жаракат, жәндіктердің шағуы/ және жарақаттанбаған тері арқылы да әсіресе суға түскен кезде, әртүрлі кілегейлі қабықтар /ауыз, кеңсірік, көз, жыныс және асқорыту жолдары/ арқылы енеді және қоздырушының жыныс жолымен берілуі де мүмкін.
Берілу факторына ластанған су, жемшөп, жайылым, топырақ, төсеніш және басқа сырткы ортадағы заттар жатады. Ал осылардың ішіндегі ең негізгі берілу факторы — су арқылы жұғу. Ауру жылдың кез келген маусымында, бірақ жайылымдағы малда жаз-күз мезгілінде жиірек байқалады. Қазақстанда аурудың шыңы июнь-июль айларына тұспа-тұс келеді. Сондықтанда вакциналауды ертерек жүргізеді.
Лептоспиралар организмге енгеннен соң өте жылдам қозғалуының нәтижесінде тез арада қанға және ішкі ағзаларға өтеді. Организм жағынан жауап ретінде оларға қарсы 4-5 күндері антиденелер (лизин және агглютинин) түзіледі. Олар лептоспираларды жаппай зақымдай бастайды, сол кезде лептоспиралар эндотоксин бөліп шығарады, ал олар өз кезегінде эритроциттерді ерітіп анемияның пайда болуына және гемоглобиннің көп бөлінуіне әкеп соғады, оның нәтижесінде несепте гемоглобин пайда болуы және билирубиннің көбеюі салдарынан кілегейлі қабықтардың сарғаюы байқалады. Бүйрек закымданғанда несепке гемоглобин ғана емес қан да араласады.
Аурудың инкубациялық кезеңі 2 күннен 20 күнге дейін. Ауру жіті, жітілеу, созылмалы түрде өтеді, сонымен қатар лептоспироз симптомсыз, кәдімгідей және кәдімгідей емес түрде өтеді.
Жіті түрі дененің ыстығы көтерілуі, кілегейлі қабықтарының сарғайып, несепте гемоглобин мен қан болуы арқылы білінеді. Мұндай симптом кешенін бір сөзбен « иктерогемоглобинурия» деп атайды және бұл атау кейде аурудың қосалкы синонимі ретінде қолданылады. Ал созылмалы, әсіресе симптомсыз кәдімгідей емес түрде өткенде аталған белгілері байқалмайды.
Аурудын жіті өтуі 3-10 күнге созылып, егер дер кезінде ем көрсетілмесе онда өлім көрсеткіші 50-70%, ға дейін жетеді.
Ересек ірі қарада ауру негізінен жеңіл өтіп белгілері көзге оншама түспейді. Бастапкы кезде ыстығы аздап қана көтеріліп, жануар сәл күйзеліп, денесі шамалы сарғайады несебінің түсі қызғылттанады.
Лептоспироздың жіті түрінде де, созылмалы түрінде де нефрит байқалады. Лептоспироздың созылмалы түрі сирегірек кездеседі және малдың аруымен, кілегей қабықтарының бозаруымен, өліеттенуімен шаптағы сөл түйіндерінің үлкейюімен, қайта-қайта дене қызуының көтерілуімен қоса бір уақытта несепте қанның болуымен сипатталады. Лептоспироздың сиырдағы ең басты белгісі — буаз кезінде іш тастауы, бұзауды өлі немесе шалажансар тууы, сонымен қатар аурудың салдарынан малдың бедеу болып қалуы мүмкін.
Ит пен терісі бағалы андар лептоспироз кезінде ыстығы көтеріліп (41С дейін), күйзеліп, тамаққа карамайды, құсып, катты шөлдейді, артқы аяғынан ақсайды. Қан аралас іші өтіп, кейде іші катады. Кілегейлі қабықтарының сарғаюы итте сирек, ал түлкі мен қарсақта жиі кездеседі. Несеп жиі және аз мөлшерде бөлініп, оның кұрамында белок ұшырасады, түсі сарғыш немесе коңыр болады. Аузының іші қолдырап, қабыршақтанып тұрады, жағымсыз иіс шығады. Мойнындағы, шабындағы сөл түйіндері ұлғаяды. Кейде көзінен ірің ағады. Ауру 2-12 күнге созылып, көбінде өліммен аяқталады. Өлім көрсеткіші 50-90%. Өлер алдында жүйкенің закымданған белгілері байқалады.
Паталогоанатомиялық өзгерістер әр түрлі болады, жануарлардын әрбір түліктерінде негізінен ұқсас келеді де, дененін сарғаюы, анемия, геморрагиялық диатез, тері мен кілегейлі қабықтарының өліеттенуі, үлпершекті ағзалардың дегенеративті қабынуы аркылы сипатталады.
Бірақта жануарлардың түрі мен жасына, ннфекцияның өту ерекшеліктеріне байланысты бұл белгілердің басымдығы мен ара қатынасы әртүрлі болады. Ең бір айқын өзгерістер бауыр мен бүйректерде ұшырасады.
Бауырдың негізінен көлемі ұлғайып, келбеті өзгеріп кетеді. Түсінің реңі бозғылт сарыдан кызыл күреңге дейінгі аралықта болады, консистенциясы тығызданып немесе болбырап, тіпті үгітіліп тұруға дейін жетеді. Кейде паренхимасында өліетенген немесе қанталаған ошақтар ұшырасады. Өт кабы ұлғайып, коймалжың, желімше созылған қара-коңыр яки бозғылт жасыл түсті өтке толы болады. Кейде кілегейлі кабығының әрбір жері немесе түгелдей қанталайды. Ұшасы сарғыш тартып кетеді, яғни сау ұшадан бөлектеніп көзге түсіп тұрады. Бүйректерінің көлемі ұлғайып, болбырап тұрады, қан толуына, дегенеративтік өзгерістер мен пигменттенуіне байланысты түсі бозғылтым кызыл, қызыл күрең, кейде аздап жасыл ренді болып келеді.
Лептоспирозды айқындау үшін жан-жақты індеттанулық (эпизоотологиялық және эпидемиологиялық), клиникалык, патанатомиялық талдаумен қатар мұқият бактериологиялык, серологиялык және гистологиялық тексерулер жүргізіледі. Лептоспироздың серологиялык диагностикасы ретінде микроагглютинация (МАР) (РМАЛ- реакция микроагглютинации и лизиса) немесе макроагглютинация (АР) реакцияларын қолданады.
Емдік шараларды іске асырғанда лептоспироздың жіті, жітітілеу және симтомсыз өтіп, оның барлығы да лептоспира алып жүрумен аякталатынын ескеру қажет. Жіті және жітілеу өткен кезде иктерогемоглобинурия және гематурия байқалады да, ең нәтижелі шара — гипериммунді қан сарысуын қолдану болып табылады. Мұндай симптом байқалғанда антибиотиктер айтарлыктай нәтиже бермейді.
Лептоспирозбен ауырып жазылған жануарда өзіне тән иммунитет қалыптасады. Ол бастапқыда стерильсіз, кейіннен стерильді түрінде байқалады да, ұзақ мерзімге сақталады. Лептоспираның бір сероварынан ауырып жазылған жануар сол серовардан қайталап ауырмайды. Дауалаулық препарат ретінде әртүрлі сероварлардан екі вариантта шығарылатын ВГНКИ-дің поливалентті деполандырылған вакцинасы қолданылады.
Дауалау және күресу шаралары.Барлық жаңадан келген малды 30 күн карантинде ұстап, лептоспирозға тексереді. Қан сарысуы лептоспирозға МАР немесе АР беретін аталық малдарды шағылысқа қосуға тиым салынады.
Малдың іш тастауы, төлді шала тууы, ауруға шалдығуы мен өлімге ұшырауы үнемі катаң есепке алынып, себебі анықталып отыруы керек. Лептоспирозға күдік туғанда патматериал алынып, лабораторияға жіберіледі.
Лептоспироз байкалған жағдайда шаруашылыққа шектеу койылып, жануарларды малдану мақсатымен әкетуге, лептоспирозға қарсы егілмеген малды әкелуге, мал дәрігерінің келісімінсіз малды араластыруға, лажсыз сойылған малдын қасаптық өнімдерін сатуға, ашық су көздерінен малды суаруға, лептоспирозға қарсы егілмеген сау малды лептоспирозбен ауырған мал жайылған жайылымға жаюға болмайды.
Листериоз (Listeriosis) – орталық жүйке жүйесі, жыныс мүшелері, желін зақымданып, өлітию ретінде өтетін жұқпалы ауру.
Бірінші рет бұл ауруды үй қоянында Лисет (1892) сипаттады, ал Д.А.Жилл (1931) бірінші рет қойдың ауыратынын анықтады. Кейінірек листериозбен құстың, сиырдың және басқа да жануарлардың ауыратындығы анықталды. Бұрынғы кеңес өкметінде 1936 жылы анықталды, ал Қазақстанда өзінше дербес ауру ретінде 1962 жылдан бастап тіркеле бастады.
Қоздырушысы – Listeria monocytogenes грамтеріс, таяқша тәріздес бактерия. Листериялар сыртқы ортада ұзақ уақыт бойы сақталады және төменгі температурада әртүрлі субстрат пен сүрлемде өсіп-өне алады. Кебек пен сұлыда 105, ал шөп пен ет-сүйек ұнында 134 күнге дейін тіршілігін жоймайды, тұздалған етте төменгі температурада ұзақ уақыт бойы өлмейді.
Листериозға қой, ешкі, сиыр, шошқа, жылқы, қоян, күзен, тауық, үйрек, қаз, күрке тауық бейім. Сонымен қатар ит, мысық және маймылдың да ауырған кездері байқалған. Жалпы алғанда листериялар 92 түрлі жабайы жануарлар, одан қала береді иксод және гамза кенелері, бит пен бүрге, бөгелектің балапан құртынан да бөлініп алынған. Бұның бәрі листриоздың үй жануарларына жұғуы үшін қауіпті.
Қазақстанда және көршілес елдерде басқа малдармен салыстырғанда негізінен қой ауырады да, бүл түліктің ауруға шалдығу көрсеткіші де, өлім көрсеткіші де жоғары болады.
Листериоздың қоздырушысының бастауы — ауырған және аурудан сауыққан малдар. Олар листерияларды сыртқы ортаға несеп, нәжіс, сүт және көзден, танаудан, жыныс мүшелерінен аққан сорамен бөліп шығарады.
Листериоздың ең кауіпті таратушылары және негізгі табиғи қоймасы — тышқан тектес кемірушілер. Олардың бөлінділерімен жайылым, жемшөп, су мен топырақ ластанып, одан барып басқа жануарларға жұғады.
Ал ауыл шаруашылық малдары үшім ең басты жұғу факторы сүрлем болып табылады. Әсіресе сапасы нашар, қышқылы аз сүрлемде ауаның температурасы төмен, 0°С-тан біраз ғана жоғары жағдайда листериялар зардаптылығын сақтап, өсіп-өне береді.
Әдетте ауру қоздырушысы малдың денесіне негізіен ауыз арқылы, сонымен қатар тыныс жолдары, көз коньюнктивасы, зақымданған тері арқылы енеді. Қан сорғыш жәндіктер: кене, бүрге, бит, т.б. қатысуымен трансмиссивтік жолмен жұғуы да мүмкін.
Листериялар денеге енген соң қан мен сөлге өтіп, бүкіл организмді жайлап, көбейеді де ми мен жұлынға енеді. Микроб эндо- және экзотоксиндер бөлуі арқылы әртүрлі ұлпаларды, қанның қыл тамырларын зақымдайды, қанның ақзаттық құрамы өзгеріп, моноциттер саны көбейеді. Инфекциялық процестің одан әрі өршуі қоздырушының уыттылығы мен мал организмінің физиологиялық ахуалына байланысты болады.
Жасырын кезеңі 7-30 күнге созылады. Ауру жіті, жітіден төмен, созылмалы түрде өтеді. Клиникалық, белгілері бойынша өлітиген, жүйке жүйесін зақымдайтын, генитальдік және кәдімгідей емес түрлерге бөлінеді.
Листериоздың өлітиген түрі жас малда, әдетте 1-3 айлық төлде кездеседі. Оның басты белгілері: дененің ыстығының көтерілуі, күйзеліске ұшырап, жемшөптен қалуы, іш өтуі /қатарлы энтерит/ көбінесе бұзау мен қозыда байқалады, шошқада енесінен бөлінген 2-4 айлық торайларда кездеседі. Осы жастағы және енесін еміп жүрген тораилардың жүйке жүйесі зақымданады.
Өлітиген жануардың аузынан ак көбік ағып, тынысы жиілейді, басын кегжитіп шайқай береді. Ауру 7-14 күнге дейін созылып, көбінесе өліммен аяқталады. Жазылған төл жетілмей қалады.
Листериоздың жүйке жүиесін зақымдайтын түрі өте жиі кездеседі. Қой мен ірі қараның негізінен орталық жүйке жүйесі зақымданады. Ауырған мал денесін дұрыс меңгере алмай, қозғалғанда тәлтіректеп, бір орында айнала береді. Тепе-тендігін сақтай алмай, тұла бойы тырысып, бұлшық еттері сіресіп, мойыны қисаяды. Сонымен біріге көздің, ауыздың кілегейлі қабықтары қабынады. Аурудың сонғы сатысында тұла бойы мен аяқ бұлшық еттері салданып орнынан тұра алмай жатып қалады. Ауру мөлшермен 10 тәулікке дейін созылып өліммен аяқталады.
Гениталдық түрі буаз малда кездеседі. Негізігі клиникалык белгісі — буаздықтың екінші жартысында байқалатын — іш тастау. Әдетте түсіктен кейін ұзақ уақыт шуы түспейді. Жыныс жолдары, әсіресе жатыры қабынып, негізінен іріңді эндометрит, ал кейде желінсау байқалады.
Листериозға тән ерекше патанатомиялық өзгерістер кездеспейді. Жүйке жүйесі зақымданғанда ми мен мид қабаттарының тамырлары қанға толып, мидың ұлпасы қанталайды, кейбір ішкі ағзаларда да қанталаған телімдер кездеседі. Өлітиген түрінде көк бауыр мен ішкі сөл түйіндері ұлғайып, ішкі үлпершек ағзалар қанталайды.
Листериозды анықтау үшін індеттанулық деректер, аурудың клиникалық белгілері, өлекседегі патанатомиялық өзгерістер және зертханалық зерттеулердің қорытындылары пайдаланылады.
Бұл ауруға тән індеттанулык деректер: барлық үи жануарлары, көптеген жабайы жануарлар ауырады, көбінде спорадия түрінде, кейде індет ретінде өтеді, белгілі бір аймақта орын тебуі және кемірушілерге байланыстылығы байқалады, қойда қыс пен көктемге келетін маусымдылығы, жас төл мен буаз жануаралардың бейімділігінің, жоғары болуы. Клиникалық белгілерден ескерілетіндері: жүйкені зақымдайтын және өлітиген түрлері, іш тастау, метрит және мастит. Түбегейлі диагноз бактериологиялық зерттеудің нәтижесінде қойылады.
Листериозбен ауырып жазылған жануарларда иммунитет калыптасып, қан сарысуында антиденелер пайда болады. 1975 ж. бастап Қазан ветеринария институтында алынған АУФ (ультаркүлгін сәуле әсер еткен А варианты) штамынан даярланатын вакцина қолданылады.
Литериоздың өзіне тән емдік биопрепараттар жоқ. Емдеу үшін антибиотиктер қолданылады. Ем неғұрлым ерте басталса, соғұрлым нәтижелі болады. Тіпті ауру жұғу қаупі туған кездің өзінде де, ем алдын ала жүргізілсе листериоздын алдын алуға болады.
Листериоз шыққан фермада малдарды жаппай қарап, ішінара ыстығын өлшейді. Орталық жүйке жүйесінің зақымдану белгілері бар ауырған малдарды бірден союға жібереді.
Сауықтырылған шаруашылықтан соңғы ауырған мал жазылған соң 2 ай өткенде қорытынды дезинфекция мен дератизация жүргізіп барып, шектеу алынады.
Некробактериоз (Necrobacteriosis, Сарып) – негізінен сирақтың бақайы, кей жағдайда ауыз, желін, жыныс мүшелері, өкпе, бауыр, бұлшық еттер мен басқа да мүшелер мен ағзалардың іріндеуі және өліеттенуі арқылы ерекшеленетін жұқпалы ауру.
Бұл індет барлық жерде тараған. Қоздырушысын бірінші рет бөліп, анықтаған Р.Кох (1881) болды, бірақ толығырақ сипаттап жазған Леффлер (1884).
Қоздырушысы Васtеium nесrорhоrum — ауасыбағасыз, қозғалмайтын, спора түзбейтін, қауашақсыз, өте полиморфты микроб. Сыртқы ортада көп сақталмайды.
Некробактериозбен барлық үй жануарлары, көптеген жабайы аңдар ауырады. Бұл ауруға әсіресе солтүстік бұғысы, қой, ешкі, сиыр, шошқа, жылқы, үй қояны, кұстардан тауық бейім. Ересек жануарлардан гөрі жас төлдер жиі аурады.
Инфекция қоздырушысының бастауы — ауру және бактерия алып жүруші мал. Күйісті жануарлар аурып жазылған соң бактерия алып жүруші болып қалады. Некробактериоз таяқшасы организмнен сыртқы ортаға сілекеймен, нәжіспен, өліеттенген жердегі бөліндімен шығады. Бұл микроб мал қораларында, көңде, топырақта, жайылымда, тоқтау суларда жиі кездеседі,
Қоздырушы жануар денесіне жарақаттанған тері немесе кілегейлі қабықтар арқылы енеді. Некробактериоз жануарларда шамалы ғана індеттік тұтану ретінде байқалып, жекелеген шаруашылықтарды, фермаларды немесе мал отарларын қамтиды.
Негізінен жарақаттанған немесе қабынған тері, болмаса кілегейлі қабықтар арқылы жұғады. Қоздырушы енген жерінде қолайлы жағдай болғанда ғана өсіп-өнеді. Ұлпаның жарақаттануы (механикалық, физикалык, химиялық, биологияық әсерлер) нәтижесінде оған оттегінің келуі қиындайды, қан тамырлары үзіліп, гематома, тромба, флегмона пайда болады, ұлпалар өліеттенеді, яғни ауасыбағасыз микроб үшін қолайлы жағдай туады.
Бастапқыда бактерия түскен ұлпа шағын ғана болып ойылады да, кейіннен айналасы қабына бастайды, тамырлары зақымданып, фибрин ұйып, көп мөлшерде заттар бөлінеді, тромба пайда болып, нәтижесінде ет, тарамыс, сіңір, шеміршектер мен саусақ сүйектері өліеттенеді.
Инкубациялық кезеңі 1-3 күн. Клиникалық белгілері жануардың түлігі мен жасына, аурудың түрі мен өтуіне байланысты.
Жас төлде сарып жіті, ал ересек малда жітілеу және созылмалы өтеді.
Көбінесе дерт алдымен артқы аяқты қамтиды, бастапқыда бір аяғында болып, кейіннен екінші аяғына ауысады. Қойдың бір мезетте бірнеше аяғы зақымдануы мүмкін. Бастапқы кезде болмашы жарақат пен сызаттың манайы қызарып, домбығады. Мал ақсап, ауырған аяғын сілкіп, бей-жай күйге түсіп, жемшөптен қалады, денесінің ыстығы 40°С-қа дейін көтеріліп, 1-2 күннен соң қалыпына келеді. Қабыну процесі бақайдың арасы мен май өкшеден тілерсекке қарай өрбиді. Бұл кезде жануар аяғын баса алмай, жатып қалады.
Ауру зілді өткенде қабыну флегмонаға айналып, бұлшық еттерді, сіңір мен тарамысты қамтиды. Содан кейін ойылып, жағымсыз исі бар ірің ағады. Қабынған телімдердің жаппай ойылып, өліеттенуі нәтижесінде тұяқ, көбесінен сыпырылып, түсіп қалады. Кейде тұяқ қана емес, тіпті тілерсегінен, саусақтың фалангалары буын-буынынан үзіліп кетуі мүмкін. Мұңдай күйге ұшыраған қой тұра алмай, тізерлеп қалады.
Сиыр, қой, жылқы және бұғыда патологиялық өзгерістер негізінен сирағының бақайы мен тілерсек буыныңда шоғырланады. Дерттену басталғанда тері қызарып, домбығады. Кейіннен сыздануы тежеліп, іріңдеген флегмонаға айналады да, маңайындағы ұлпа өліеттенеді. Мұндай үлпаны тілгенде іріңдеген жасыл-сұр немесе қоңырқай түсті өліеттенген масса көзге түседі.
Некробактериозға бастапқы диагнозды аурудың клиникалық белгілері бойынша, сирақ пен бастың терісінің, ауыз бен жыныс мүшелерінің кілегейлі қабықтарының зақымдануына қарап қояды. Аса бір көңіл аударатын белгі — іріңдеп, өліеттенген ағзалардың өзгеше жағымсыз иісінің болуы.
Диагнозды растау үшін өліеттенген жағындыны қолданыстағы әдістердің бірімен бояп, микроскоппен қарайды. Егер аламыштанып боялған, жіпше созылған немесе ұзын жіңішке грамтеріс таяқшалар болса сарыпқа түпкілікті диагноз койылады.
Емі. Ауырған малдарды бөліп алып, жауын-шашын өтпейтін асты құрғақ қорада ұстайды. Ең алдымен дертке шалдыққан ұлпаларды мұқият тазалап, жарақаттанған терінің манайындағы жүнді тақырлап қырқады. Өліеттенген ұлпаларды қабыршақтанып кеткен ірің мен сора бөлінділерін тазалап, антисептикалық ертіндімен жуып, сульфаниламид препараттары мен тетрациклин немесе пенициллин қатарындағы антибиотиктердің бірін қолданады.
Некробактериозбен ауырып жазылған жануарда иммунитет қалыптаспайды.
Дауалау және күресу шаралары. Некробактериоздың алдын алу шаралары малды қорада ұстағанда, жайғанда, айдағанда зоогигиеналық-санитариялық шараларды сақтауға негізделген.
Некробактериоз байқалса ол шаруашылықты (ферманы, елді мекенді) бұл аурудан сау емес деп жариялайды да, шектеу қояды. Ауру жойылғанша ол жерден малдану (өсіру) үшін мал әкетуге тиым салынады. Барлық жануарларды клиникалық тексеруден өткізіп, ауруларын бөліп алып емдейді, қалғандарын бақылауға алып, дауалау шараларын жүргізеді. Емдеу нәтиже бермесе ауырған жануарларды санитариялық қасапханаға жібереді.
Өлген малдын өлексесін, терісін алған соң өртейді не утильзаводка жібереді. Ең соңғы сарыппен ауырған жануар өлген соң, немесе жазылған соң бір ай өткенде, қорытынды дезинфекция жасап барып, шектеуді алады.
Бақылау сұрақтары: 1 Лептоспироз кезінде байқалатын негізгі клиникалық белгілер. 2 Листериоз қоздырушысының негізгі қасиеттері. 2. Листериозға диагноз қалай қойылады? 3. Некробактериозды дауалау мен күресудің негізгі шаралары
№14 дәріс
ПАСТЕРЕЛЕЗ. МИКОЗДАР ЖӘНЕ МИКОТОКСИКОЗДАР. ШЕШЕК
Пастереллез(Pasturellosis, геморрагиялық септицемия) жіті өткенде өлітиюдің белгілерімен, ал жітілеу және созылмалы кезінде негізінен өкпенің қабынуымен ерекшеленетін сүтқоректілер мен құстардың көптеген түрлері ұшырайтын жұқпалы ауру.
Аурудың жұқпалы екендігін дәлелдеуге 1878 ж. Болингердің сиырдың пастереллезін сипаттауы негіз болды. Пастереллез дүние жүзіне кең тарған. Әдетте оқтын-оқтын байқалып, созылмалы түрде өтеді. Бірақ ауруды өршітуге ықпал ететін факторлардың әсерінен індет түрінде кең жайылады.
Қоздырушысы – Pasteurella multocida – морфологиялық жағынан жануарлар мен құстардың пастереллездерінің бір-бірінен айырмашылығы жоқ, грамтеріс, қозғалмайтын, спора түзбейтін, жеке-жеке, кейде жұпталып, сирегірек қысқа тізбек түрінде орналасатын бактерия.
Пастереллезге үй және жабайы сүткоректілер мен құстардың барлық түрлері бейім. Онымен адам да ауырады. Тауық пен үй қоянында ауру індет ретінде байқалады. Басқа жануарларда індет түрінде таралағанымен де, мұндай жаппай ауру онша жиі байқалмайды.
Ауру қоздырушысының бастауы пастереллаларды алып жүретін аурудан жазылған жануарлар (жылдан астам болуы мүмкін).
Пастереллездін індеттік ерекшелігі оның бір жерге орын теуіп, энзоотия ретінде байқалып, тұрақты індет ошағының қалыптасуы. Жануарлар мен құстар пастереллезді аэрогенді және алиментарлы жолмен жұқтырады.
Дерттенуі. Енген орнында микроб өсіп-өніп, сөлмен қанға өтіп, септицемияны тудырады, соның салдарынан көп жағдайда жануар 12-36 сағат өткенде өледі. Дерттің өрбіп денеге жайылуы барысында пастереллалар фагоцитозды тежеп, улы заттар бөліп шығарады және оның нәтижесінде капиллярлардың жаппай зақымдануы байқалады. Бұлардың нәтижесінде тері асты және бұлшық еттер арасындағы шел ауқымды мөлшерде домбығуға шалдығып, геморрагиялық диатез пайда болады.
Өтуі және симптомдары. Инкубациялық кезеңнің ұзақтығы бірнеше сағаттан 2-3 аптаға дейін. Жануарлардың әр түрінде пастереллез аса жіті, жіті, жітіден төмен және созылмалы өтеді.
Сиыр мен буйволда пастереллездің аса жіті түрі кезінде дененің ыстығы кенеттен 41-42°С дейін көтеріліп, өлітиюдің белгілері байқалады. Кауырт өрбіген кезде жүрек қызметінің жетімсіздігінен, өкпенің домбығуы мен қан аралас іш өтуден жануар бірнеше сағат ішінде өліп кетеді. Тіпті бұл белгілер білініп үлгірмей-ақ малдың өліп кетуі мүмкін.
Пастереллез жіті өткенде, ыстығы 40°С-ка жетеді, не одан да жоғарылайды. Қаңсары кұрғап, суынады. Күйіс қайыруы тоқталып, сүті қайтады. Аурудың бас кезінде ішек пен қарыннын қозғалысы, тезек тастауы баяулайды. Кейіннен нәжісі сұйылып, фибрин мен қанды жалқақтар араласады. Кейде танауынан қан ағып, көзі қанталап, жіті коньюнктивит өрбиді, несепте қан болады. Жануарларда өлі тиюдің айқын белгілері мен жүрек кызметінің жетімсіздігі байқалып, 1-2 тәуліктің ішінде өліп кетеді.
Қойдың пастереллезі жіті өткенде бұл ауруға тән өлітиюдің клиникалық белгілері сирек байқалады. Дененің ыстығы көтерілуі мен жалпы күйзеліске ұшырауымен қатар алдыңғы тұла бойында тері астындағы шелі домбығып фибринді пневмония өрбиді. Мал әдетте 2-5 күн ішінде өліп қалады.
Жітілеу және созылмалы өткенде баяу фибринді пневмониянын белгілері, кератит, ринит, артрит байқалады, мал тез арықтайды. Р.haemolytica қоздыратын пастереллез кезінде пневмония жиі байқалады да, мастит сирек кездеседі.
Патанатомиялық өзгерістер аурудың ұзақтығы мен клиникалық түріне байланысты болады. Аса жіті және жіті өткенде өлген жануарлардың көптеген ағзаларында, кілегейлі және сірі қабықтарында геморрагиялық диатезге тән жаппай қанталаған өзгерістер кездеседі. Көк бауыр аздап домбығады. Сөл түйіндері ісініп, қара кошқыл түсті болады. Тері асты шелінде, әсіресе аурудың домбыққан түрінде, денесінің әр жерінде сарысулы-фибринді жалқақтар болады.
Балау. Пастерелезді індеттанулық деректер, клиникалық белгілері, патанатомиялық өзгерістер негізінде, міндетті түрде бактериологиялық тексеру жүргізіп анықтайды.
Зертханаға емделмеген малдың өлексесінен өлгенінен 3-5 сағаттан қалдырмай көк бауырдың, бауырдың, бүйректің, кесінділерін, өзгеріске ұшыраған өкпенің телімін сөл түйіндерімен қоса және жілігін жібереді.
Емі. Ауырған жануарды бөліп алып жылы, құрғақ үйшікке орналастырып, жұмсақ төсеніш төсеп, кұнарлы жемшеппен қоректендіреді. Микробтарға қарсы ем ретінде антибиотиктер мен сульфаниламидтерді қолданады. Пастереллезбен ауырған құсты емдемейді.
Пастереллезбен ауырып жазылған жануарларда 6-12 айға иммунитет қалыптасады. Бұл аурудың алдын алу үшін бірнеше өлтірілген вакциналар колданылып келді.
Пастереллезді болдырмау үшін сау шаруашыпықтарды ауру қоздырушысын ауырған мал және пастерелла алып жүрушілер, жемшөп, т.б. арқылы әкелуге жол бермеу керек. Әсіресе малды бағып күтудегі санитариялық-зоогигиеналық талаптардың орнындалуына ерекше көңіл бөлінеді.
Жануарлар мен құстардың қай түрінде болмасын пастереллез байқала қалған жағдайда шаруашылыққа шектеу шараларын енгізеді.
Шаруашылықтан шектеуді ең сонғы ауру байқалғаннан кейін барлық малды еккен соң 14 күн өткенде, қорытынды дезинфекция жасап барып алады.
Микоздар және микотоксикоздар
Бұл топқа 12 ауру кіреді, олар:
1. Дерматомикоздар, оларға: Трихофития, микроспория және фавус аурулары жатады
2. Аспергиллез
3. Стахиоботриотоксикоз
4. Актиномикоз
5. Микотоксикалық дерматит немесе стрептотрикоз
6. Нокардиоз
7. Кандидомикоз /молочница деп атайды/
8. Криптококкоз
9. Кокцидиоидомикоз /Калифорниялық ауру/
10. Хлавицелетоксикоз /Бандала/
11. Фузариотоксикоз
12. Індеттік лимфангит
Трихофития(Trichophytia) – терінің суланып қабынуы нәтижесінде орны шектеулі, беті қабыршақтанып зақымданған ошақтардың пайда болуымен ерекшеленетін жұқпалы ауру.
Трихофития мен микроспория өте ұқсас болады және бұл екі ауруды қысаға (орысша-стригущий лишай) деп атайды. Бірақ екеуінің қоздырушысы екі бөлек. 1841ж. Груби микроспорияның, ал 1845ж. Малмстен трихофитияның қоздырушысын ашты. А.Х.Саркисов (1971) әлемде бірінші рет трихофитияға қарсы ТФ-130 вакцинасын даярлады.
Қоздырушысы — жетілмеген саңырауқұлақтар Fungy imferfecti тобына жататын Trichophyton туыстастығының өкілдері. Ашатұяқтыларда аурудың негізгі қоздырушысы Тrісhорhуtоn verrucosum, жылқыда — Тr.eguinum, түйеде — Тr.sarcisovi, терісі бағалы аңдарда, қоян, теңіз тышқаны және басқа кемірушілерде Тr.mentagrophytes.
Трихофитиямен барлық мал түліктері, құстар, терісі бағалы аңдар, тышқан, егеуқұйрық, жабайы аңдар ауырады. Жас жануарлардың сезімталдығы жоғары болады да, ауруға тез шалдығып, клиникасы көбінесе асқынған түрде кездеседі.
Ауру жылдың барлық мезгілдерінде кездессе де, қыста жиі байқалады. Ауру қоздырушысының негізгі бастауы — ауырған жануарлар. Олардан инфекция тікелей жанасу немесе әртүрлі заттар арқылы беріледі.
Трихофитондар тері мен жүннің эпидермисінің мүйізді қабатында болатын ақзат — кератинге әуес блып, сонда тез өсіп-өнеді. Бұл микроб әртүрлі токсиндер мен кератинді ыдырататын ферменттер бөліп шығарады. Олар терінің мүйізді қабатын жұмсартып, қабыну процесін тудырады, жүннің фоликуласына өтіп, кутикуланы, жүннің ішкі қынабын бүлдіріп, жүн талшығының қоректенуінің бұзылуына және оның түсіп қалуына әкеп соғады.
Инкубациялық кезеңі 6-30 күн. Теріде шеті айқын жиектелген, беті ақ таңдақ, сұрғылт түсті дөнгелек дақтар пайда болады. Зақымданған жердің, түгі алғашында ұйпаланып, кейіннен қырқылып, тақырланады. Ондаи ошақтардың бетінде асбест түсті сұрғылт қабыршақтар пайда болады.
Сиырда қабыршақтанған дақтар көбінесе басы мен мойынында, сирегірек тұла бойы мен арқасында, бауыры мен құйрығында кездеседі. Алғашқы дақтар мандайында, көзінің айналасында, езуінде, құлақтың түбінде байқалады. Ал ересек жануарларда қабырға үстінде пайда болады.
Ит пен терісі бағалы аңдардың басы мен мойыны, сирақтарының терісі зақымданады. Бұл хайуандардың арасында иттің терісіне түсетін дақтардың қабыршақтары қалың болады.
Балауды клиникалық белгілері мен індеттанулық деректердің негізінде қояды. Күдікті жағдайда микроскопия жасалынады. Қажет болғанда арнаулы ортаға сеуіп, өсін алып, микологиялық зерттеулер жүргізеді.
Емі. Ауырған жануарды оқшаулап, бөліп алады. Қабыршақтарды жұмсарту үшін вазелин немесе балық майын жағып, 1-2 күннен кейін сыдырып алады. 5-10% салицил майын, 10% салицил спиртін, 10% йод тұнбасын немесе «Ям» сүртпе майын жағады. Жемге қосып 20 мг/кг/ ұсақ жануарларға 4 мг/кг /мөлшерде 10-15 күн бойы гризеофульвин береді.
Өзіне тән препарат ретінде емдік мақсатпен трихофитияға қарсы вакциналар қолданылады. Вакцинаның емдік дозасы дауалық максаттағысынан екі есе жоғары.
Ауырып жазылған жануарларда куатты белсенді иммунитет қалыптасады. Олар трихофитиямен сирек жағдайда ғана қайтадан ауырады.
Өзіне тән дауалық және емдік мақсатпен келесі вакциналар қолданылады: сиырға — ЛТФ-130, ЛТФ-130 К, жылқыға — СП-1, қойға трихоовис, терісі бағалы аңдар мен үй қоянына — ментовак, түйеге — камелвак. Сонымен қатар кейінге жылдары КазНИВИ-де шығарылатын «Үш вак» атты вакцина шығарылып, өндірісте қолданылуда.
Трихофитияның жалпы дауасы мал фермасында ветеринариялық-санитариялық ережелерді сақтау, малды дұрыс күтіп, азықтандыру, қора жайда ретті түрде дезинфекция, дератизация жұмыстарын жүргізуге саяды.
Ауру шыға қалған жағдайда шаруашылықты сау емес деп жариялап, жануарларды бір табыннан екінші табынға ауыстыруға тиым салады.
Шаруашылық соңғы ауырған мал жазылған соң 15 күн өткенде, қорытынды дезинфекция жасап барып, сау деп есептеледі.
Микроспория (Мicrosporosis) – терінің қабынып, экссудат бөлініп, беті қабыршақтанып ошақтануы арқылы ерекшеленетін жұқпалы ауру.
Қоздырушысы — Microsporum туыстастығына жататын саңырауқұлақтар.
Микроспориямен мысық, ит, жылқы, терісі бағалы аңдар, шошқа, тышқан, егеуқүйрык, теңіз тышқаны ауырады. Қолда /зоопаркте/ ұсталған жабайы жануарлардың ауырғаны сипатталған. Сиыр, қой-ешкі өте сирек ауырады. Микроспория адамға жұғады. Ауру жылдың кез келген маусымында байқалады. Сөйтсе де терісі бағалы аңдарда көктем мен жазда, жылқыда, ит пен мысықта күз-қыс-көктем кезінде, шошқада көктем мен күзде жиі байкалады.
Инфекция қоздырушысының бастауы — ауырған жануарлар.
Жануарларға микроспория ауырғандармен тікелей жанасқанда немесе тарату факторлары арқылы /құрал-саймандар, жұмыс киімі, төсеніш, көң, қора-жайдағы заттар/ жұғады. Микроспорияның қоздырушыларының табиғаттағы қоймасын сақтауда әсіресе М.gypseum саңырауқұлағын алып жүруші кемірушілердің қатысы айтарлықтай.
Инкубациялық кезеңі 22-47 күн. Ауру 3-9 аптаға, кейде одан да ұзаққа созылады. Зардаптың байқалу дәрежесіне қарай микроспорияның үстірт, терең, өшкін және жасырын түрлері болады. Сақа жануарларда көбінесе жасырын түрі, ал жас төлде барлық түрлері кездеседі. Зақымданған жері қатты қышынады.
Үстірт түрі кезіңда дертке шалдыққан жердің жүні түбінен қырқылып, түсіп, тақыр, беті сыдырылған дөңгелек дақтар пайда болады. Экссудация белгілері /терінің сулануы/ оншама байқалмайды. Зақымдану ошақты және жайылған шашыранды болуы мүмкін. Аурудың үстірт түрі мысықта /әсіресе балаларында/, итте, жылқыда, терісі бағалы аңдарда кездеседі.
Терең /фоликулалық/ түрі кезінде қабыну процесі күшті болып, терінің бетінде кепкен экссудаттан қабыршақ түзіледі. Ұсақ дақтар бір-бірімен қосылып, беті қабыршақтанған ауқымды ошақ пайда болады. Микроспорияның бұндай терең түрі жылқыда, терісі бағалы аңдарда, шошқада кездеседі.
Микроспорияға диагноз індеттанулық деректерді, клиникалық белгілерін, люминисценттік зерттеу мен микроскопияның нәтижесін ескеріп қойылады. Қажет болғанда ауру қоздырушысының өсінін бөліп алады. Зертханада тексеру үшін дененің зақымданған жерінің шетінен жүн талшықтарын немесе қабыршақтарды қырып алады.
Микроспорияға шалдыққан жануарларға трихофитиядағыдай емдік дәрілер қолданылады.
Арнайы өзіне тән дауалық дәрмек жоқ. Жалпы дауалық шаралар трихофитиядағы сияқты.
Микроспорияны уақтылы анықтап, тиісті шара қолдану үшін терісі бағалы аң фермалары мен жылқы зауыттарында жануарларды жылжымалы люминисценттік шамдар арқылы тексереді.
Ауру жануарлар бола қалған жағдайда трихофития кезіндегідей жалпы шаралар жүргізіледі.
Шешек (Variola) — дененің ыстығы көтерілуімен және тері мен кілегейлі қабықтарда күлдіреген бөрткендер пайда болуымен ерекшеленетін жұқпалы ауру.
Бұл ауру өте ерте заманнан белгілі және бұл ауру адамдарға үлкен үрей, қорқыныш тудырған. Имуниттеттің зерттеліп оқыла басталуы да осы шешекпен байланысты. Л. Пастер өзінің вакцинасын алғанда Дженнер құрметіне вакцинациялау деп атады. Аурудың қоздырушысы вирус екендігін 1902ж. Маркс пен Штикер дәлелдеді.
Шешек вирусы ДНК геномды, вирустардың ішіндегі ең үлкен вирус болып табылады (260-390нм). Шешек вирустары Poxiviridae (ағылшынша pox-шешек) тұқымдастығының Chordopoxovirinae тұқым тармағына жатады. Бұл вирустар 6 туыстастыққа бөлінеді.
Шешекке қой-ешкі, шошқа, тауық (күрке тауық, көгершіндер) жиі, ірі қара, түйе, жылқы, қояндар сирегірек шалдығады. Жас төлдер ересектерге қарағанда тез шалдығады. Ауру қыста және көктемнің басында жиі байқалып, ауыр өтеді.
Ауру қоздырушысының бастауы — ауырған жануарлар, олар вирусты сыртқы ортаға мұрынынан, көзінен аққан бөлінділермен, сілекейімен және шешек қабыршақтарымен (ең негізгі жолы) шығарады.
Вирус организмге аэрогенді жол арқылы, терісі және кілегей қабықтары арқылы, сирек жағдайларда ас қорыту мүшесі арқылы жұғады.
Денеге енгеннен кейін вирустың көбеюіне байланысты алғашқыда дене қызуы көтеріледі, кілегейлі қабықтары қызарып, танауынан сұйық бөлінеді. Одан кейін терісінде шешек бөртпесі пайда болады.
Аурдың келесі түрлерін ажыратады: үзікті, тұтасқан және қанталаған немесе қара шешек.
Қойда инкубациялық кезең 4-12 күн және басқа жануарларға қарағанда ауыр өтеді. 50% қой өлуі мүмкін. Дене қызуы 41-420С көтеріледі. Көзінің қабақтары домбығып, көзі мен танауынан сора ағады. Шешек (оспенки) денесінің жүні жоқ, тақыр жерлеріне (шап, қолтық, желін, құйрықтың асты, қошқардың ені) және басына, еріндеріне, мұрнына, көзінің айналасына шығады.
Аурудың ең ауыр түрі, ол қанталаған, немесе қара шешек кезінде пустулалардың іші мен тері қанталап, жануардың танауынан қан кетіп, қан құсады, ішінен де қан кетіп, мал тез арып өліп қалады.
Ауруға тән өзгерістер терісінде, және шешектің әр түрлі кезеңдері аузының кілегей қабықтарында байқалады. Ас қорыту және тыныс алу жолдары қанталап қабынған.
Балау. Егер ауру өзіне тән белгілерімен өтсе, онда диагнозды індеттанулық-клиникалы белгілеріне сүйене отырып қоя береді, ал қажет болған жағдайда жағынды жасап, микроскоп арқылы зерттеулер жүргізеді. Жағындыны Морозов әдісімен бояп, сиырларда Пашен, ал қойлар мен құстарда Бореля денешіктерін табады. Серологиялық реакциялардан: ДПР, ГАР, ИФР қолданылады.
Ауруға қарсы арнайы өзіне тән емі жоқ, тек симптоматикалық ем қолданады. Ауруы асқынып кеткен малдарды сояды.
Сауыққан малда өмірлік иммунитет қалыптасады. Белсенді иммундеу үшін бірнеше вакциналар қолданылады. Вакцина ортопоксвирус қоздыратын ауруға қарсы сиырды, жылқыны түйені, шошқаны медициналық детрит вакцинасымен егуге болады.
Шешек байқалған жағдайда қой ешкі, түйе, құс өсіретін шаруашылыққа карантин, ал сиыр, шошқа, жылқы және басқа мал түліктерін өсіретін шаруашылықтарға шектеу қойылады. Ауырған және күдікті малдар оқшауланып, емделеді. Шешектен өлген қой ешкі, түйенің өлексесін терісімен, жүнімен бірге өртейді.
Карантин қорытынды дезинфекция және малдардың үсті зарарсыздандырылғаннан соң 20 күннен кейін алынады.
Бақылау сұрақтары: 1 Пастереллездің негізгі клиникалық белгілері. 2. Пастереллездің дифференциалдық диагнозы. 3. Трихофитиямен ауру малдарды емдеу. 4. Трихофитияның спецификалык және жалпы сақтық шарасы. 5 Шешектің диагностикасы мен спецификалық сақтық шаралары.
№15 дәріс
megapredmet.ru
Листериоз
Листериоз-Listeria monocytobenes-s шақырылатын, әр түрлі жолымен жұғатын мононуклеарлы фагациттердің зақымдануымен жүретін, жедел тұрде қызбамен, жалпы интоксикациямен өтетін ангиозды, септикалық, жүйелік түрлерінде өтетін зоонозды инфекция.
Этиологиясы.
Қоздырғышы листерия- Vertae monocytodens, 1911ж ашылған. Грамм оң, таяқша тәрізді 0,5-2х0,3-5 мкм ширақталған қозғалмалы бактериялар. Әлсіз қышқылды ортада жақсы өседі. Листериозда Н-антиген және О антигені бар. Олар жойылғанда эндотоксин бөледі. Қазіргі күнде листерийлардың 7-і түрі белгілі. Төменгі температураға төзімді, қайнатқан кезде 3-5 минут ішінде өледі. Топырақта, қамыста, лайланған суда бірнеше жылға дейін сақталады. Сүт, ет тағамдарында 4-6С-да өлмейді, керісінше көбейеді. Оларға дезинфекциялық заттар қарсы әсер етеді.
Эпидемиологиясы.
Листериоз табиғи ошақты зоонозды инфекция. Қоздырғыштың резервуары болып кемірушілер болып табылады ( тышқандар, егеуқұйрықтар, су крысалары, қояндар) т.б. Қазіргі күнде листериоз үй малдарының 12-түрінде, жабайы мал хайуандардың 91 түрінде тіркелген. Үй жануарларының: қой, ешкі, шошқа, ат, ит, мысық, тауық, қаз үйректерде байқалады.
Жұғу жолы:
Aлиментарлы — жануарлардың өнімдерін қолданғанда.
Трансмиссивті
Трансмиссивті жолмен кене және басқада қан сорғыштар арқылы. Аэрогенді жолмен де жұғылады. Жыныс қатынас арқылы адамнан-адамға жұғады, кей кезде анадан балаға жатыр ішілік жұғуы мүмкін.
Патогенезі:
Листериялар асқорыту жолдары, тыныс-алу жолдары, аранның шырышты қабаттары және зақымдалған тері арқылы енеді. Патогенезінде роль ойнайтын факторлар:
бактеремия
токсинемия
аллергиялық
Листериозбен ауырған науқастардың қанында антиденелер сақталады және жасушалық иммунитет сақталады.
Клиникалық көрінісі:
инкубациялық кезеңі 3-4-5 күнге дейін. Төрт клиникалық белгілерін ажыратады: 1.ангинозды-септикалық; 2.жүйкелік 3.септикограниулематозды (ұрықта және нәрестелерде) 4.көз безділік формасы; Листериозда жедел, жеделдеу, созылмалы және абортивті кезеңдері байқалады. Ең жиі кездесетін түрі ангинозды септикалық түрі – оң.
катаральды
Катаральды симптомдар айқын көрінеді. Сепсистің пайда болуына әкеп соғады. Бұл кезеңде дене қызуы лихорадкамен жүреді 36-39С 15-20 күнге дейін сақталады. Науқастың бетінде гиперемия байқалады, коньюктивит байқалады. Аранда көп мөлшерде сұйықтық, гиперемия және бөбешіктің ісінуі, ақ жағындылар пайда болады. Мойын лимфа түйіндері үлкейеді, бауыр және көкбауыр аздап үлкейеді. Теріде полиморфты бөртпелер байқалады. Шеттері мононуклеарлардың мөлшері көбейеді. Аурудың өршу кезеңінде менингеальды синдромдар байқалады, арқа бұлшық еттерінің регидтілігі, Керниг-Брудзинский симптомдары әлсіз. Уақытында диагностиканы ажыратып ауру толығымен жазылады, кей жағдайларда өлімге әкеледі. Асқынуы эндокардитке әкеледі.
Жүйкелік формасы
Жүйкелік формасы: листериозда менингит, менингоэнцефалит, энцефалит, ми абцессі, перифералық жүйке жүйесі зақымдалады. Ауру жедел басталады, бас ауруы, қайталамалы құсу. Желке бұлшық ет регидтілігі, Керниг-Брудзинский симптомдары оң, гиперстезия, клоникалық тартылыстар, естің бұзылуы, сандырақ, бұлшық еттердің тартылысы байқалады. Менингоэнцефалит кезінде-жоғарыда айтылған симптомдарға қоса ошақты симптомдар қосылады, қабақтың птозы, анизонория, стробизм патогенетикалық рефлекстер, терінің сезімталдығы төмендейді. Психикалық бұзылыстар және параличтер болуы мүмкін. Қанда моноцитоз және лейкоцитоз, гранулоцитоз. Жұлын пункциасында сұйықтың жоғары давменилмен шығады. Құрамында-нейтрофильді гранулоциттер, лимфоциттер байқалады. Аурудың кеш кезінде ликворды ірің байқалады түсі лайлы болады. Листериоз перефериалық нерв жүйесін зақымдағанда парездар және параличтер байқалады. Кей кездерде полирадикулоневрит көтеріледі. Листериоздың жүйелік түрі көбінесе бір айға дейінгі балаларды немесе 40 жастан жоғары адамдарда кездеседі.
studfiles.net
Листериоз ауруы туралы не білген жөн? — дәрігер мақалалары — Аттестаттау мақалалары
Листериоз — жұқпалы аурулардың біріне жатады. Бұл кеселді патогенді листерий қоздырғыштары тудырады. Баспа (ангина), пиелонефрит, сепсис, менингит, энцефалит, ішкі мүшелердің зақымдануы, жатырішілік, қынап қабынулары, түсік (аборт), өлі бала босану және жаңа туған нәрестенің ерте шетінуімен көрініс береді. Қоздырғыштың негізгі көздері: ауырған жан-жануарлар (ірі қара мал, жылқы, ит, мысық), құстар (тауық, қаз, үйрек), кеміргіштер (үй тышқандары), кене, бүргелер болып табылады.
Ауру маусымдық сипатта білінеді. Көбіне қыс –көктем мезгілдерінде қоздырғыштардың белсенділігінің артуымен және организм қорғанышының төмендеуімен байланысты келеді.
Дерт қоздырғышымен залалданған тағамдарды (көкөніс, ет және ет өнімдері, сүт өнімдері) асқа пайдаланғанда , сонымен қатар ауру малдар мен құстарды күтіп бағуда гигиеналық талаптарды сақтамаған жағдайда ауруды жұқтыру мүмкіндігі жоғары.
Нәрестеге кесел анасынан жатырішілік немесе босану уақытында босану жолдары арқылы, сондай-ақ залалданған ана сүтімен жұғады.
Мал өнімдерін дайындауда дезинфекциялық талап сақталмағанда, ережеге сай өңделмеген жағдайда, ауру малдар мен кеміргіштердің бөліністерімен ластанған ауадағы шаң-тозаң арқылы жұғу қаупі зор.
Аурудың алғашқы белгілер: дене қызуының артуы, қалтырау, құсу, бұлшық-ет, сүйек-буындардың үздіксіз сырқырауы. Іріңді-некрозды жаралар, бауыр мен талақтың ұлғаюы білінеді. Әрі қарай дерт талақтың қабынуына, өкпе, бауыр қабынуына ұласады.
Аурудың алдын-алу үшін мал шаруашылығында ет және сүт өнімдерін дайындауда гигиеналық талаптар орындалуы қажет.
Біздің мекемеде 2015 жылы кеміргіштер арасынан 8 листерий қоздырғышы анықталды. Ал 2016 жылы 2 қоздырғыш табылды.
Сали Нагиевна АККОЗАЕВА,
Арал теңізі обаға қарсы күрес станциясының
лаборант-бактериологы,
Арал ауданы,
Қызылорда облысы
Сурет Зооклуб сайтынан алынды
med-kz.ucoz.com
Листериоз ауыруынан сақтанайық – «Жәрдем»
Листериоз – адам мен малға ортақ жұқпалы ауру, ол тамақтың баспасы, бүйректің қабынуы және менингит аурулары сияқты білініп, әртүрлі ішкі органдарды зақымдайды. Жыныс мүшелерін зақымдап аяқ астынан түсік тастау, өлі туу, жаңа туған нәрестелердің өлімге ұшырауына себеп болады.
Облысымыз бойынша биылғы жылы 8 айда 14 адам листериоз ауыруына шалдыққаны анықталған оның ішінде 7 бала, сырқаттанушылық көбінесе Енбекшіқазақ, Қарасай, Талғар, Капшағайда тіркеледі.
Листериоздың қоздырғышы (листериялар) сыртқы ортада айтарлықтай төзімді: табиғи су қоймаларында 2-8 градус аралығында 1 жылға дейін, мұзда -3 жылға дейін сақталады. Көктемде қордамен ластанған топырақта 33 тәулік, қыста 115 тәулікке дейін сақталады. Құрама жемде 7ай бойы тіршілік ету қабілеттілігін сақтайды. Тоңазытқышта (+4әС) сақтайтын ас тағамдарында (етте, сүтте) ұзақ уақыт сақталады тіпті көбейеді. Төмен температура, мұздату, кептіру ауру қоздырғышына кері әсерін тигізе қоймайды, қайнату барысында 3-5 минут ішінде жойылады, залалсыздандырғыш заттарға төзімсіз. Сонымен бірге қоздырғыш 10% ас тұзының ерітіндісіне төзімді.
Листериоз қоздырғышы жабайы кеміргіштер және үй тышқандарының көптеген түрлерінен анықталады. Листериялар түлкі, жанат, жайран, жабайы қабандар мен шөпқоректі құстарда (құр, кекілік), сонымен қатар ауылшаруашылық, үй жануарлары, құстары (мысық, ит, қаз, үйрек, тауық) және әнші және сәнді құстарда анықталады. Жабайы жануарлардың көбінде листериоз ағымы белгі бермейді, бірақ олар сыртқы ортаға қоздырғышты бөліп шығарады.
Қоздырғыш ауру жануардың ағзасынан несеппен, нәжіспен, мұрын бөліндісімен, сүтпен және қағанақ сұйықтығымен бөлініп шығады. Жануарларда инфекцияның қоздырғышы жем-шөп, қансорғыш буынаяқтылар арқылы жұғады. Белгілі бір жағдайларда адам да жұқпа қоздырғышының резервуары болып табылады. Босанған әйелдер мен нәрестелер туғаннан кейін алғашқы екі апта бойы қоздырғыш бөліп шығаруы мүмкін.
Адам үшін жиірек үй және ауылшаруашылық жануарлары (қойлар, ешкілер, ірі қара, шошқалар, жылқылар, қояндар, тауықтар, қаздар, үйректер, түйе тауықтар) және кеміргіштер инфекция қоздырғышының көзі болып табылады. Қоздырғыш жеткіліксіз термиялық өңдеуден өткен сүт және ет тағамдарын пайдалану барысында жұғады. Тек ауылшаруашылық жануарларынан ғана емес, сондай-ақ кеміргіштердің зәрінен тағамдық өнімдер ластануы мүмкін. Жануарларды күтіп-баптау барысында, ет комбинатында өнімдерді өңдеу барысында, сүт зауытында, құс фабрикасында да ауру жұғуы мүмкін. Таралудың вертикальдық жолы да жиі кездеседі, мысалы жүкті әйел осы сырқатқа шалдықса, құрсақтағы нәрестеге жұғуы мүмкін ол жағдай түсік тастау немесе мезгілінен бұрын босануға мәжбүр етеді.
Адамдардың аурушаңдығы қыстың аяғында және көктемгі-жазғы кезеңдерде арта түседі.
Листериоздың ағымы көбінесе жасырын түрде өтуге бейім, қоздырғыш тәнге енгеннен кейін аурудың белгілері 3-45 күн (көбінесе 8-20күн) аралығында білінеді.
Листериоздың бірнеше түрлері бар; көздегі, терідегі, ангиналық (баспа) жіті респираторлық, сепсистік. Көздегі түрінде көз жасаурап коньюнктивит болады, тері түрінде жаралар, ангиналық түрінде дене қызуы көтеріліп, буындар, еттер, сүйектерауырып тамақ бездері іріңдейді. Жыныс органдарының листериозы көптеп кездеседі және ол түрінде адамдар белсіздікке, бедеулікке ұшырап, тіпті құрсақтағы балаға жұғады.
Аурудың алдын алу санитарлық-ветеринарлық шаралар кешенінен тұрады. Мал шаруашылығында листериозге күдік тудыратын ауру жануарларды оқшаулап, оларды емдейді. Оқшауланған жануарлардың тұратын орнын, науаларын залалсыздандырады. Ондай жануарларды күтіп-баптайтын жұмысшылар аурудың алдын алу жөніндегі жеке басының гигиеналық шараларын қатаң ұстануы қажет. Жүкті әйелдерді уақытша жануарлармен жанасумен байланысты емес жұмысқа ауыстыру керек.
Қасапханаларда қасапқа жіберілетін мал, ет және ет өнімдеріне ветеринарлық-санитарлық сараптама жүргізіледі. Азық-түлік тағамдарын, сумен жабдықтау көздерін кеміргіштерден қорғау қажет. Жұқтыру күдігін тудыратын азық-түлікті қолдануға жол бермеу керек. Әсіресе бақшаны суғару үшін қақ суларды, тыңайтқыш ретінде көңді пайдалану қауіпті. Сонымен бірге сүт өнімдері, тіпті балмұздақ, балық, теңіз өнімдері арқылы да жұғады. Елді мекендерде үй кеміргіштерін (тышқандар мен егеуқұйрықтарды, сонымен қатар қаңғырған иттерді жою жүйелі түрде жүргізілу керек.
Листериозбен ауырған адамдар ауруханаға жатқызылады. Акушерлік сыртартқы ауыртпалығы бар жүкті әйелдер листериозге тексерілуі тиіс. Перзентханаларда өлі нәрестенің тууы мен листериозға күдікті болып туған нәрестелердің уақытында тексерілуі қадағалану керек.
Осы сырқат туралы сұрақтарыңыз болса облыстық МСЭҚ Департаментінің карантинді және аса қауіпті жұқпаларды қадағалау бөліміне 245014 телефоны арқылы хабарласыңыздар.
zhardem.kz
Генитальды листериоз
⇐ ПредыдущаяСтр 26 из 41Следующая ⇒Зубова Н.В. (2009 ж.) листериялармен залалданған 100 жүкті әйелді бақылауға алды. Бактериологиялық жолмен диагноз генитальді листериозбен ауырған жүкті әйелдердің 75%-да дәлелденді, серологиялық жолмен (ГАР) 25%-да дәлелденді. Генитальді листериоз кезінде листериялар көбінесе қынаптың шырышты қабатынан (93,4%) және цервикальді өзектен бөлінді (6,6%), сонымен қатар, листериялар басқа да биосубстраттардан бөлініп шықты (зәрден — 5,2%, аңқадан — 2,7%). Листериоздың генитальді түрі жыныстық жолмен жұғады. Генитальді листериозбен ауырған жүкті әйелдердің анамнезінде тонзиллит, бронхит және зәр шығару жүйесінің қабыну процестері (32%), жыныс мүшелерінің қабыну процестері (29%), біріншілік немесе екіншілік бедеулік (7%) анықталды.
Әйелдердің жыныс мүшелеріндегі листериялардың персистенциясы (жалпы жұқпалы аурудың немесе жыныс мүшелеріндегі қабыну процестерінің клиникалық көріністері болмаса да) жүктіліктің және босанудың патологиясына (45%), содан кейін жүктіліктің үзілуіне әкеп соғады (өзіндік түсіктер — 29%, уақытынан ерте босану — 3,5%, дамымаған, тоқтап қалған жүктілік — 8%). Дамымаған жүктіліктің қайталануы (1 реттен 4 ретке дейін) 17%-да тіркелді. Патологиялық нәтижелер көбінесе бірінші жүктілікте кездесті, олардың кейінгі – екінші, үшінші және төртінші жүктіліктерде күшейгені байқалды. Қайтадан жүкті болған әйелдердің 94%-да қалаған жүктілік патологиялық түрде үзілген. Сонымен, организм листериялардан өзіндік түрде санацияланбайды. Үзілумен аяқталатын жүктілік патологиясы созылмалы персистенциялаушы листериоздық инфекцияның генитальді түрінің айқын көріністерінің бірі болып табылады.
Созылмалы генитальді листериоз кезінде жыныс мүшелерінің әр түрлі қабыну процестері анықталады (50%): кольпит, жатыр мойынының эрозиясы, жатыр қосалқыларының қабынуы, эндометрит. Сонымен қатар, 91%-да жүктілік патологиясы дамыған. Листериоз қағанақ суының көп болуына әкелмейтіні туралы айтып кету керек.
Зәр шығару жүйесінің зақымдалуының жиі дамуы және қоздырғыштың жыныс мүшелерінің шырышты қабатымен қатар зәрден де бөлінуі генитальді листериоз кезінде үйлескен зәр-жыныстық патологияның дамитыны туралы айтады. Листериоздың қолайсыз нәтижелерін анықтау және алдын алу үшін жүктілік патологиясы қашан дамитыны туралы білу маңызды болып табылады. Генитальді листериозбен ауырған жүкті әйелдердің 17%-да жұктіліктің I триместрінде үзілу қауіпі пайда болған. Әр бір төртінші жүкті әйелде жүктілік патологиясы екінші триместрде дамыған (24%). Жүктіліктің үшінші триместрінде патология екі есе сирек кездесті (12%). Сонымен, созылмалы генитальді листериоз кезінде жүктіліктің үзілу қауіпі триместрлердің барлығында болуы мүмкін. Плацентарлы жетіспеушілік созылмалы генитальді листериозбен ауырған жүкті әйелдердің 10,7%-да анықталды. Листериоз кезінде бұл патология жүктіліктің барлық кезеңдерінде шамамен бірдей тіркелді, ал бақылау тобында – тек қана екінші семестрде анықталды. Плацентаның төмен орналасуы тек қана листериоз кезінде тіркелді және де жүктіліктің ерте кезеңдерінде пайда болған екені анық, бірақ кеш кезеңдерінде де анықталуы мүмкін.
Диагностикасы.
Листериоз жағдайын стандартты анықтау
Листериоздың жедел респираторлы түріне күмәндану жағдайы:
Орташа деңгейдегі улану көріністерімен, қызбамен және келесі келтірілген нышандырдың төртеуімен сипатталатын жедел ауру:
— тамақ аймағындағы ауру сезімі;
— анқаның гиперемиясы;
— жұтқыншақтың шырышты қабатының гиперемиясы;
-мойын және/немесе жақ астындығы лимфа түйіндердің ұлғауюы;
— дақты-папулезді және/немесе папулезді-пустулезді бөртпе;
— жөтел және/немесе ринит
Листериоздың баспалы түріне күмәндану жағдайы:
Улану көріністерімен, 38ºС жоғары қызбамен және келесі келтірілген нышандырдың бесеуімен сипатталатын жедел ауру:
— тамақ аймағындағы ауру сезімі;
-көмекей бездерінің гиперемиясы және/немесе гипертрофиясы;
— көмекей бездерде іріңді және/немесе некрозды жабындылар;
— мойын және/немесе жақ астындығы лимфа түйіндердің ұлғауюы немесе полиаденит;
-мойын және/немесе жақ астындығы лимфа түйіндердің ұлғауюы;
— бауырдың ұлғауюы
— іштің өтуі
Листериоздың терілік түріне күмәндану жағдайы:
Улану көріністерімен, қызбамен және келесі келтірілген нышандырдың біреуімен сипатталатын жедел ауру:
-түбі тығызданған, ауру сезімімен сипатталатын біріншілік терілік аффект:
— папула
— везикула
— пустула
— жара
— региональды лимфаденит және/немесе полиаденит
Листериоздың абдоминальды түріне күмәндану жағдайы:
Улану көріністерімен, жоғары қызбамен, ас қорыту жүйенің зақымдануымен және келесі келтірілген нышандырдың бесеуімен сипатталатын жедел ауру:
— іш аймағындағы ауру сезімі,
— сұйық немесе ботқа тәрізді нәжіс,
— бауырдың ұлғауюы
— лимфа түйіндердің ұлғауюы
— тахикардия,
— анқаның гиперемиясы
— буындардың ауруы
Листериоздың біріншілік-жайылмалы түріне күмәндану жағдайы:
Улану көріністерімен, қызбамен және келесі келтірілген нышандырдың төртеуімен сипатталатын жедел ауру:
— қалтырау, тершеңдік,
— бел,сүйек,буындардың ауру сезімі
-тамақ аймағындағы ауру сезімі, анқаның гиперемиясы — жұтқыншақтың шырышты қабатының гиперемиясы немесе түйіршектенуі;
— бауырдың ұлғауюы
— лимфа түйіндердің ұлғауюы
— дақты-папулезді және/немесе папулезді-пустулезді бөртпе;
Генитальды листериоз жағдайын анықтау:
Күмәндану жағдайы:
Жыныс мүшелерінің қабыну процесі кезінде анықталады(себебі, жыныс мүшелерінің қабыну процестері генитальді листериоз кезінде бақылау тобымен салыстырғанда нақты жиірек тіркеледі)
Күмәндану жағдайды анықтау біріншіден листериозға зерттеу мүмкіндігін, екіншіден күдікті инфекция жағдайында шұғыл хабарлама беруге мүмкіндікті береді.
Ықтимал жағдай:
күмәндану жағдайда және келесі мәліметтердің біреуі болған кезде қойылады:
— анамнезде жүктілік немесе босану патологиясы туралы мәлімет болса (себебі, листериозбен ауырған жүкті әйелдердің 37%-ы ғана өз уақытында қалыпты босанды, сау әйелдердің қалыпты босанған 65%-мен салыстырғанда нақты жиірек);
— анамнезде түсіктердің, өлі туылған нәрестелердің болуы Сонымен қатар, листериоз кезінде сиректеу кездесетін жүктіліктің қолайсыз нәтижелері:
— анамнезде нәрестенің туа пайда болған патологиясының болуы;
— анамнезде ерте жастағы балалар өлімінің болуы.
Немесе
—«оң» агглютинациялық тесттер (ТГАР және т.б.), титрі 1:200-ден төмен
Немесе
—жыныстық серіктесте дәлелденген листериоздың болуы(генитальді листериозбен ауырған әйелдердің жыныстық серіктестерін тексеру барысында генитальді листериоз 100%-да бактериологиялық жолмен дәлелденген).
Дәлелденген жағдай
Келесі мәліметтердің біреуі болған кезде қойылады:
— жыныс мүшелерінің шырышты қабаттарынан листерия дақылының бөлінуі
— жыныс жолдарының шырышты қабатынан алынған жағындының «оң» ПТР-сы
— жыныс жолдарынан алынған листериялар антигеніне ИФА-ң «оң» болуы
— «оң» ТГАР
— жұп сарысудағы антиденелер титрінің төрт есе және одан жоғары болуы
— серологиялық реакцияның 1:200 және одан жоғары титрде бір рет болуы
— серологиялық реакция титрі 1:200-ден төмен болып, бірақ нәтиже спецификалығы басқа серологиялық реакциямен дәлелденуі
Листериоздың барлық клиникалық түрлерінің ықтимал жағдайы
Листериоздың күмәндену жағдайына сәйкес келетін және келесі келтірілген эпидемиологиялық факторлердің біреуі:
— жеке үйде тұру,
— жануарлармен жанасу,
— шикі жеміс-жидектерді, көк өністерді қабылдау,
— жерде жұмыс істеу (сая бақта және т.б.)
— ашық суаттарда шомылу.
Немесе
келесі лабораторлы тестілердің оң нәтижелі болуы
— ауыз –жұтқыншақтың жағындысында грам оң таяқщалардың анықталуы;
— агглютинация реакциясының бірінші титрінің 1: 100 ден жоғары емес нәтижесі
Немесе
— дәлелденген жағдаймен эпидемиологиялық байланыстың болуы
Листериоздың барлық клиникалық түрлерінің дәлелденген жағдайы
Келесі келтірілгеннің біреуі:
— листерия дақылын бөліп алу
— ПТР әдісінің оң нәтижесі
— ИФА әдісінің оң нәтижесі
-агглютинация реакциялар титрінің 4 есе жоғарлауы
-агглютинация реакциясының бірінші титрінің 1:200 және одан да жоғары нәтижесі
— агглютинация реакциясының бірінші титрінің 1:200 ден жоғары емес жағдайында басқа серологиялық реакцияның оң нәтижесі
Емдеуі
Этиотропты емді түрлі антибиотиктермен жүргізуге болады. L. monocytogenes антибактериальды препараттарға сезімталдығы №15 кестеде, генитальді листериозбен ауырған науқастарды емдеуі №16 кестеде келтірілген.
1. Жергілікті түрлерінде 1 антибиотик, жайылмалы түрлерінде — 2 антибиотик қолданылады: макролидтерге, ампициллинге, цефалоспориндерге аминогликозидтерді қосу қажет — гентамицин, тобрамицин және т.б.
2. Фторхинолондар (ципрофлоксацин, пефлоксацин, офлоксацин, т.б.) тиімді әсер етеді. Қолайлы қомбинацияның бірі: цефалоспориндер мен фторхинолндар. Олар орта терапевтикалық дозасында тағайындалады. Этиотропты емінің ұзақтығы клиникалық сауығу және макроорганизмнің қоздырғыштан тазарумен анықталады, көбінесе 7-10 күн болады. Листериоздың ауыр түрінде этиотропты терапия 14-21 күнге созылады.
3. Патогентикалық ем– улану симптомдарымен күресу; ТШҚҰ-синдромымен күресу; қабынуға қарсы стероидты емес препараттар. Ағзалық патологияға байланысты ем жүргізу қажет. Менингит кезінде дегидратациялық ем пайдалану қажет.
4. Иммунотерапия. Сонғы жылдары емдік комплекске иммунокорректорларды қосып, олардың ішінде интерлейкин-2 (ронколейкин) аурудың болжамын жақсы көрсеткіштерге жеткізуге болады.
5. Жергілікті емангинозды, терілік, көз-бездік түрлерінде қолданылады.
Листериоздың емінде цефалоспориндерді (парентеральді немесе энтеральді) нитрофурандармен (жергілікті, қынап арқылы) бірге қолдану ұсынылады.
Генитальді листериозбен ауырған жүкті әйелдерді күндізгі стационарда амбулаториялық жағдайда емдеуге болады. Антибиотиктер листерияларды штаммының сезімталдығын анықтағаннан кейін тағайындалды. Емдік курсы -7 күн.
Болжамы.Дер кезінде жүргізілген емнің өзінде де өлім қаупін тудыратын жағдай менингит пен энцефалит. Листериоздың трансплацентарлы берілуі барысында әрқашан нәрестенің өлімімен аяқталады. Жаңа туылғандардың залалдануында өлім қаупі 50%-ті қамтиды. Листериоздың болжамы 1 жасқа дейінгі сәбилер үшін, 60 жастан жоғары қарттар үшін, сондай-ақ өте ауыр ілеспелі аурумен ауырғандар (ісіктер, АИВ\ЖИТС-инфекция және т.б.) үшін жағымсыз. Жүкті әйелдерде листериоз іштегі нәрестенің ауыр зақымдануына алып келеді.
№15 кесте
L. monocytogenes антибактериальды препараттарға сезімталдығы
| Сезімталдықтың дәрежесі | жоғары | орта | төмен |
| Препараттар | % | % | % |
| Сифлокс | 15,1 | 72,7 | 12,2 |
| Ципрофлоксацин | 15,1 | 69,7 | 15,2 |
| Пефлоксацин | 3,0 | 15,1 | 81,9 |
| Офлоксацин | 15,1 | 84,9 | |
| Цефтриаксон | 15,1 | 69,7 | 15,2 |
| Цефамезин | 12,1 | 72,7 | 15,2 |
| Цефазолин | 12,1 | 69,7 | 18,2 |
| Цефалотин | 9,1 | 69,7 | 21,2 |
| Цефаклоран | 12,1 | 63,6 | 24,3 |
| Фурагин | 51,5 | 48,5 | |
| Фурадонин | 51,5 | 48,5 | |
| Фуразолидон | 51,5 | 48,5 | |
| Фурациллин | 51,5 | 48,5 | |
| Гентамицин | 6,1 | 27,2 | 66,7 |
| Стрептомицин | |||
| Канамицин | |||
| Ампициллин | 3,0 | 24,2 | 2,7 |
| Амоксициллин | 9,1 | 1,0 | |
| Оксациллин | 3,0 | ||
| Пенициллин | 3,0 | ||
| Метициллин | |||
| Карбенициллин | |||
| Рифампицин | 3,0 | 18,1 | 78,9 |
| Линкомицин | 6,1 | 9,1 | 84,8 |
| Доксициклин | 3,0 | 6,1 | 90,9 |
| Тетрациклин | |||
| Эритромицин | 6,1 | 93,9 | |
| Олеандомицин | |||
| Левомецитин | |||
| Ристомицин | |||
| Бисептол |
Аурудың алдын алу шаралары.
Етті және ет өнімдерін қайнату. Шикі сүтті пайдалануға тиым салу. Листериоз әсіресе жүкті әйелдерге көп қауіп тудырады. Сондықтан мал шаруашылығында істейтін әйелдерді жүктілік кезінде жұмыстан босату керек.
№16 кесте
Генитальді листериозбен ауырған науқастарды емдеу кестесі
| Емдеу кестесі | Емдеу курсы | ||
| I | Цефазолин 1,0 г х 2 рет б/е + фурадонин қынапқа 100 мг х күніне 2 рет | 7 күн | |
| II | Цефазолин 1,0 г х 2 рет б/е + амоксиклав 375 мг х 3 рет + фурадонин қынапқа 100 мг х 2 рет | 7 күн | |
| III | Цефазолин 1,0 г х 2 рет б/е + Линкомицин 600 мг х 2 рет | 7 күн | |
| IV | Цефаклор 500 мг х 3 рет + фурадонин қынапқа 100 мг х 2 рет | 7 күн | |
| V | Цефтриаксон 1,0 г х 4 раза в/м + фурадонин қынапқа 100 мг х 2 рет | 7 күн | |
| VI | Амоксиклав 375мг х 3раза + кефаксон 1,0 г б/е1 рет | 7 күн | |
| VII | Ампициллин 1,0 г х 4 б/е 1рет | 7 күн | |
| VIII | Кефаксон 1,0 г б/е 1 рет | 7 күн | |
| IX | Линкомицин 600 мг х 2 рет | 7 күн |
ЛЕПТОСПИРОЗ
Син. Васильев -Вейль ауруы.
Анықтамасы.Лептоспироз–Leptospira туыстығына жататын қоздырғыштарымен шақырылатын, зооноздар тобына жататын, бүйрек, бауыр және жүйке жүйесінің зақымға ұшырауымен, қызбамен, миалгиялармен, улану, геморрагиялық синдромдарымен сипатталатын табиғи ошақты жедел жұқпалы ауру.
Тақырыптың маңыздылығы. Лептоспироз –кең таралған ауру. Барлық континенттер мен елдерде кездеседі: Ресейде –77%, Қазақстанда – 9,7%, Украинада –6,4%, Белоруссияда 2,6%, Өзбекістанда- 2,3%. Өлім-жітімділігі жоғары көрсеткіштерде:3-10% — 25-40%.
Тарихи мәліметтер.Аурудың клиникалық көріністерін (жұқпалы сарғыштану) неміс ғалымы А.Вейль 4 науқаста анықтап жазған. 1888ж. С.П.Боткиннің шәкірті Н.П.Васильев осы аурудың 17 жағдайы жайлы жариялаған. Бұл ғалым жаңа ауруды Боткин ауруынан (катаралді сарғыштану) айырмашылығын дәлелдеп дара нозологиялық бірлікке жатқызады. Ауруды Васильев -Вейль ауруы деп атап кеткен. 1914-1915 жж. жапондықтар А.Инадо мен басқалары науқастан Leptospira icterohaemorrhagica қоздырғышын бөліп алып, оны спирохеталар тұқымдастығын анықтаған. Сонғы жылдары барлық елдерде лептоспиралардың әр түрлі типтері зерттелген.
Этиологиясы.
Лептоспироздың қоздырғыштары — лептоспиралар Spirochaetaceae тұқымдастығына Leptospiraceae туыстығына жатады. Олар екі түрге бөлінеді: паразиттік Interrogans және сапрофиттік Biflexa. Лептоспиралар антигендік құрылымына байланысты серологиялық топтар мен вариантарға бөлінеді. Адамның патологиясына маңызды серологиялық топтар: L.icterohaemorrhagica, L.pomona, L.hebdomadis, L.grippothyphosa, L.canicola, L.tarassovi. Лептоспиралар — Грам «теріс» микроорганизм. Қанның сары суы қосылған арнайы орталарда өседі. Лептоспиралар морфологиялық жағынан сансыз көп ұсақ шиыршықтануымен (15-20) ерекшеленген. Ұзындығы –6-15 мкм, жуандығы –0,25 мкм. Олардың денесінің артқы жағы ілмектәрізді бүгілген. Лептоспиралар жылжымалы. Олардың үдемелі, айналмалы, бүгілмелі қозғалыстары байқалған. Лептоспиралардың әртүрлі ферменттері бар: гемолизин, фибринолизин, плазмокоагулаза, липаза.
Лептоспиралар төменгі ауа температурасына тұрақты, суда 2-3 апта, ылғалды топырақта 3 айға дейін тіршілік етеді. Сол себептен гидрофилдарға жатады. Бірақ, лептоспиралардың ультрафиолет сәулесіне, қышқылдарға, дезинфекциялаушы заттарға, сілтілектерге, қыздыруға тұрақтылығы аз.
Эпидемиологиясы. Лептоспироз – табиғи ошақты зооноз. Аурудың көзі — әртүрлі жабайы және ауылшаруашылық жануарлар. Жануарлардың арасында ауру урино-оралді механизм арқылы тарайды. Ауру жануарлар қоздырғышты зәр арқылы бөліп суды, топырақты, шөпті залалдап аурудың табиғи және антропургиялық (шаруашылық) ошақтары пайда болған. Табиғи ошақтарда (орман, дала, тундра, көл аймақтары) аурудың көзі және резервуары – жабайы жануарлар: кеміргіштер, кірпілер. Антропургиялық ошақтарда (ауыл, қала) аурудың көзі – ауылшаруашылық жануарлар (әсіресе, ірі қара мал, ұсақ қара мал, шошқалар), егеуқұйрықтар, тышқандар, үй жануарлары (иттер). Қалалық ошақтарда аурудың негізгі көзі –қара және сұр егеуқұйрықтар, иттер. Олардың эпидемиологиялық ролі өте маңызды.
Адам аурудың көзі болып табылмайды.
Аурудың берілу жолдары:
1) контактілі – тері, шырышты қабықшалар арқылы. Адамдар ағымы жоқ суаттарда шомылу үстінде, сонымен қатар балық аулау, шаяндарды ұстау, шөптің үстінде жалаң аяқ жүру, егістіктерде, бау-бақшаларда өнімдерді жинау, саңырауқұлақтарды жинау, сырқат жануарларды күту, мал сойып ет бөлшектеген кезінде ауруды жұқтыруы мүмкін;
2)алиментарлы — кеміргіштер арқылы залалданған су, әр түрлі азық-түлік өнімдерін пайдалануға байланысты (әсіресе сүтті) ауруды жұқтыруы мүмкін.
Бұл ауру әсіресе суға шомылу мерзімінде, яғни жаз айларында өршиді – тамыз айында жиі кездеседі. Бірақ қалалық ошақтарда ауру жыл бойы кездеседі.
Қабылдаушы макроорганизм. Ауруға барлық жастағы адамдар сезімтал, жиі ересектер мен жас өспірімдер аурады. Қауіпті топтарға ауылшаруашылық, жұмысшылары, ет комбинатының қызметкерлері, күріш өсіріп жинайтын адамдар, дератизаторлар, ветеринарлар, зоотехниктер, аңшылар, шахтерлер, ит ұстайтын адамдар жатады.
Патогенезі және патологиялық анатомиясы.
1 сатысы – жұқтыру сатысы. Аурудың кіру қақпалары – тері мен шырышты (ас қорыту жолдарының) қабықшалары. Асқазан қышқылы лептоспираларға әсер етпейді.
2 сатысы – біріншілік қысқа бактериемия және біріншілік паренхиматозды бекіну. Лептоспиралар қимылдығына байланысты организмге еніп аз уақытта 3-5 минуттан кейін қанға түседі. Бірақ олардың аз мөлшерде болғанынан соң, қанда сақталу мерзімі өте қысқа. Сосын лептоспиралар әр түрлі паренхиматозды ағзаларға ошақтанып, әсіресе бауырдың, көкбауырдың, бүйрек пен өкпенің ретикулогистиоцитарлы жасушаларында қарқынды көбейеді.
Патогенездін осы еқі сатылары аурудың жасырың кезеңіне сәйкес келеді.
3 сатысы – қайталанған бактериемия мен токсинемия. Көбейген лептоспиралар көп мөлшерде қайтадан қанға өтеді. Қанда бұл уақытта арнайы (лептоспираларға қарсы) антиденелер түзіліп, олардың әсерінен қоздырғыштар ыдырап қанға токсиндерін бөледі – гиалуронидаза, фибринолизин, гемолизин және т.б. Аурудың клиникалық белгіліері басталады – қызба, қалтырау, улану симптомдары. 1-ші аптаның соңында жайылмалы капилляротоксикоз қалыптасып – ішкі ағазаларда, тері бетінде геморрагиялар пайда болады. Улы заттардың салдарынан эритроциттер гемолизге ұшырап, анемия мен сарғыштану дамиды.
4 сатысы – екіншілік паренхиматозды бекіну. Қанда ыдырамаған лептоспиралар паренхиматозды ағзаларға (бауыр, бүйрек, ми қабығы және т.б.) қайтадан бекініп, ісіну және дегенеративті өзгерістер тудырады. Аурудың бұл сатысы 2-4-5 аптаға дейін созылуы мүмкін.
Лептоспиралар бүйрек тұтқыларында ұзақ сақталады. Ал жұлын сұйықтығында лептоспиралардың жиналуы менингит дамуына алып келмек.
5 сатысы — иммунитет қалыптасу, аурудың ақыры немесе нәтижелері. Аурудың 2-3-ші аптасында қанда антиденелер жиналады да, қоздырғыштар қаннан жойылады, бірақ әртүрлі мүшелерде табылатын кездері болуы мүмкін. Бұл жағдайда түрлі асқынулар дамиды.
Аурудан кейін гомологиялық (тек қана бір серологиялық түріне қарсы) тұрақты иммунитет қалыптасады.
Клиникалық көрінісі. Аурудың дамуында жасырын, бастапқы, өршу және айығу кезеңдерін ажыратады.
Жасырын кезең 3-5 күннен 20-30 күнге дейін созылуы мүмкін, жиірек –7-14 күн болады.
Бастапқы кезеңнің ұзақтығы4-5 күн. Негізгі белгі – тұрақты немесе ремиттерлеуші қызба. Ауру кенеттен басталып, науқаста қалтырау, дене қызуының 39-40°С дейін жогарылауы, көңіл-күйінің шұғыл нашарлауы байқалады. Науқас қатты басының ауыруына, ұйқысының бұзылуына, белінің қақсауына, тәбетінің нашарлауына, жүрегінің айнуына, лоқсуына шағымданады. Ауруға аса тән клиникалық белгі — бұлшық еттерінің, әсіресе балтырдың бұлшық еттерінің қатты шыдатпай аурып, ауру сезімінің қимылдағанда, пальпация жүргізгенде күшеюі. Бұл нышаны 55-82% науқастарда пайда болып, ешқандай басқа ауруларда бұлшық еттердің осындай интенсивті ауру сезімі кездеспейді.
Өршу кезеңі. Ағзалардың патологиялық процеске ұшырайтын кезінденауқастың қал жағдайы нашарлайды. Улану синдромы күшейіп, әлсіздік пен бас ауыруы одан әрі артады. Науқастың жағдайы ауыр түрде, беті ісініп, қызарып тұрады – капюшон симптомы. Науқастардың шамамен 30%-де ауру басталғаннан кейінгі 3-5 күнде кеудесі мен арқасына, ішінде әр түрлі сипаттағы бөртпелер шығады: розеолезді, дақты-папулезді, уртикарлы, нүктелі; кейде терінің, конъюнктиваның қанталауы байқалады. Бұл бөртпелер 1-2 күннен соң жоғалады.
Өршу кезеңінің негізгі синдромдары: бауырдың, бүйректің, ОЖЖ зақымдануы және геморрагиялық синдром.
Аурудың 2-3 күнінде бауыр, 50% науқастарда көк бауыр ұлғаяды. Сарғыштану пайда болып, конъюктивада, теріде геморрагиялар анықталады (№50-51 сүреттер). Геморрагиялық бөртпелер аурудың сарғыштануысыз өтетін түрінде де кездеседі. Бауырдың тығыздығы қатты, ауру сезімімен сипатталады. Биохимиялық зерртеулерде жалпы билирубин, тікелей және тәкелей емес фракцияларының көрсеткіштері, АлАТ, АсАТ, сілітілі фосфатаза ферменттерінің белсеңділігі жоғарлайды. Вирусты гепатиттер мен салыстырғанда лептоспироз кезінде бұл көрсеткіштердің өзгеруі орташа денгейде.
Бүйректің зақымдануы – лептоспироздың өршу кезеңіне тән белгі. Олигурия, аурудың ауыр түрінде анурия, бүйректің жедел жетіспеушілігі қалыптасуы мүмкін. Одан басқа – протеинурия, цилиндрурия, гематурия анықталады. Бірақ АҚ жоғарламайды, ісік болмайды. Қанда қалдық азот, креатинин көрсеткіштері жоғарылайды.
Орталық жүйке жүйесінің зақымға ұшырау салдарынан бас ауыруы, бас айналуы, ұйқысыздық, сандырақтау тәрізді белгілер анықталады. Серозды менингит, менингоэнцефалит қалыптасуы мүмкін (10-20%).
Гемограммада нейтрофилді лейкоцитоз, ЭТЖ –ның жоғарлауы (40-60 мм\сағ.)
Айығу кезеңі аурудың 20-25-ші күндері басталады. Бұл кезде дене қызуы қалыпқа келеді. Мүшелердің қызметінің қалпына келуі (бүйрек, бауыр, ОЖЖ) өте баяу өтеді. 20-60% оқиғаларда аурудың қайталануы болады. Бірақ ол тым жеңіл өтпек.
Асқынулары.
1. Инфекциялық – токсикалық шок.
2. Бүйрек-бауырдың жедел жетіспеушілігі.
3. Бүйректің жедел жетіспеушілігі.
Диагностикасы.Лептоспироздың диагностикасы, әсіресе аурудың 1-ші күні қиындық келтіреді.
1. Эпидемиологиялық тексерудің мәліметтері зор маңыз алады. Лептоспирозбен ауыру адамның мамандығына да байланысты (ветеринарлар, зоотехниктер, ет комбинатының жұмысшылары, аңшылар, шахтерлер т.б.), сондай-ақ кеміргіштермен, иттермен және басқа да үй жануарларымен байланыста болу аурудың жұғуына бірден бір себепкер нәрселер. Жұғу жаз айларында суға шомылудан, балық аулаудан да болуы мүмкін.
2. Клиникалық көріністері:
· кенеттен басталатын ауру;
· негізгі белгілері: ағзаның улануы, қызба,
· бұлшықеттердің ауыруы
· бүйректің зақымдану белгілері
· геморрагиялық синдром
· бауырдың зақымдануы — сарғыштану
· менингеалді синдром
3. Лабораториялық көрсеткіштер: лейкоцитоз, анемия, билирубиннің жоғарлауы, АлАТ пен АсАТ белсенділігінің жоғарылауы, зәрдің патологиялық өзгерістері, азотемия.
4. Қараңғы айдындағы микроскопия арқылы лептоспираларды науқастың қаны мен зәрінен табуға болады.
5. Бактериологиялық әдіс – қан, зәр, жұлын сұйықтығын қоректі ортаға себіп бөліп алуға болады. Бірақ, бұл әдістін нәтижесін 1 айдан кейін береді.
6. Биологиялық әдіс.
7. Серологиялық әдіс: КБР (1:10 –1:20), ТГАР, микроагглютинация және лизис реакциялары – 1:100.
8. ПТР
Емдеуі.
Лептоспироздың емдеуі ауруханада жүргізіледі. Жедел кезеңде төсек режимін сақтау керек.
1. Этиотропты еміне: бензилпенициллин тәулігіне 6-12 млн.бұлшық ет ішіне, менингит кезінде 24 млн. 7-10 күн бойы; немесе, эритромицин бұлшық ет ішіне 500 мг 6 сағат сайын, сирек доксициклин — емдеудің 1-ші күні 0,1 г 12 сағат сайын, келесі күндері тәуліктік дозасы 0,1 г ұсынылған.
2. Патогенетикалық ем. Барлық науқастарға улануға қарсы ертінділер, диуретиктер, аскорбинді қышқыл, рутин, викасол белгіленген. Ағзаның улануы мен геморрагиялық синдром барысында глюкокортикостероидтар көрсетілген (преднизолон 60-120 мг тәулігіне).
Арнайы ем: лептоспираға қарсы гетерологиялық гамма -глобулин бұлшық ет ішіне 10-15 мл – 1-ші күні, келесі 2 күн бойы 5-10 мл.
Бүйректін жетіспеушілігі дамығанда гемодиализ жүргізу қажет.
Диспансерлік бақылау — 6 ай бойы (инфекционист, нефролог, невропатолог, офтальмолог).
mykonspekts.ru
Листериоз — Гинекология — Здоровье Mail.ru
Здравствуйте! Листериоз — заболевание, вызываемое патогенными видами листерий (Listeria). L. monocytogenes вызывает заболевание человека, а L. ivanovi — животных. Листерии устойчивы во внешней среде. Они длительно сохраняются в испражнениях, почве, зерне, во льду, могут размножаться при температуре холодильника (+4 — +6оС), быстро погибают при нагревании, под воздействием дезинфицирующих препаратов. Чувствительны к антибиотикам тетрациклиновой группы, пенициллинам, рифампицину, стрептомицину, эритромицину. Листериоз считают типичным сапронозом, при этом первичным природным резервуаром листерий является почва, из которой они могут попадать в организмы растений. Резервуаром инфекции в природе являются многие виды грызунов, преимущественно мышевидных. Удавалось выделить листерии также от домашних животных (кролики, свиньи, лошади, коровы, куры, утки). Листерии нередко обнаруживались в различных кормах (силос, сено, зерно), в фекалиях человека (1-5%), а также в различных продуктах. Заражение людей связано с употреблением в пищу овощей и продуктов животноводства. Несмотря на широкое распространение листерий, заболеваемость относительно невелика (2-3 случая на 1 млн. населения в год). Чаще заболевали городские жители, преимущественно в летнее время. Основной путь заражения алиментарный, чаще от употребления загрязненных бактериями продуктов. Доказано внутриутробное заражение плода от инфицированной листериозом матери. Меньшее значение имеет заражение при контакте человека с больными животными. Воротами инфекции является слизистая оболочка желудочно-кишечного тракта. Возможно проникновение возбудителя через миндалины, о чем свидетельствуют случаи развития специфического тонзиллита и поражения регионарных лимфатических узлов. Для развития манифестной формы инфекции большое значение имеет состояние иммунной системы. Листериозом заболевают преимущественно дети первого года жизни и лица в возрасте старше 55 лет. Возникновению болезни способствуют состояния, подавляющие иммунную систему (лица, длительно получающие кортикостероиды, иммунодепрессанты, больные новообразованиями, диабетом, ВИЧ-инфицированные и др.). Трансплацентарная передача инфекции приводит к генерализованной форме листериоза у плода. При попадании возбудителя в кровь возникает острое лихорадочное заболевание. В дальнейшем происходит фиксация возбудителя в ретикулоэндотелиальной системе (печень, селезенка, лимфатические узлы) и в нервной системе с развитием менингитов и менингоэнцефалитов. Листерии могут длительно сохраняться в почках, что имеет значение для внутриутробного заражения плода. По течению различают острые, подострые и хронические формы листериоза. Важно отметить также, что среди различных форм листериоза специально выделяют «листериоз беременных». Безусловно, беременные женщины могут заболеть любой из форм листериоза. Обследование большого числа женщин — матерей детей с врожденным листериозом — показало, во-первых, что у большинства из них во время беременности не было типичных проявлений листериозной инфекции, а во-вторых, что далеко не всякое бактерионосительство приводит к внутриутробному инфицированию плода. Некоторые авторы отмечали, что у беременных за несколько недель до родов наблюдалась неясная лихорадка, протекающая с ломящими болями в мышцах, ознобом, иногда гнойным конъюнктивитом и тонзиллитом. В других случаях во время беременности были случаи легких гриппоподобных заболеваний. Вероятно, это были признаки обострения (активизации) латентного листериоза, который часто отмечается у беременных женщин. При заражении плода во время беременности, как правило, развивается острый хориоамнионит, приводящий к мертворождению или преждевременным родам, инфекционному поражению многих органов и систем плода. При заражении новорожденного во время родов признаки врожденного листериоза проявляются через 1-2 недели после родов. Болезнь нередко протекает весьма тяжело, листерии могут обусловить бронхопневмонию, увеличение печени, желтуху и другие серьезные заболевания и симптомы. Можно думать, что внутриутробное инфицирование происходит не в результате бессимптомной инфекции (носительства), а в результате обострения латентного листериоза во время беременности. Это обострение может проявляться в виде легких гриппоподобных заболеваний или в более тяжелых формах. Поэтому исключительно важна ранняя диагностика этого достаточно коварного заболевания. В каких же случаях будущей матери стоит насторожиться? При часто повторяющихся ангинах, воспалении яичников, шейки матки, при наличии в прошлом нескольких выкидышей или мертворождений. Если женщина беременна, к перечисленным показаниям можно добавить и патологическое течение беременности. При хронических формах листериоза возбудитель длительное время может находиться в организме, не вызывая заметных клинических проявлений. Иногда они дают обострение в виде легких гриппоподобных заболеваний или обострения хронического пиелита. При ослаблении организма (новообразования, лейкозы, лимфогранулематоз, прием кортикостероидов и др.) у этих лиц может наступить обострение листериоза и даже генерализация инфекции. Иногда в этих случаях развивается своеобразный вариант болезни в виде хрониосептического листериозного эндокардита. Описаны случаи передачи и генерализации инфекции при пересадке почки. При наличии хронической формы листериоза у беременных возможно внутриутробное заражение плода. Вам поскорее нужно записаться на прием к инфекционисту и Вашему лечащему акушеру-гинекологу, чтобы выработать тактику дальнейших действий. Действуйте! Всего доброго!health.mail.ru